فعالیت‌های سیاسی و نظامی، دو حوزة حساس، حیاتی و مهم کشورها و دولت‌ها محسوب می‌شود. در حوزة سیاسی، مسائل مهم کلان اجتماعی و سیاسی به محل بحث و اجرا گذاشته می‌شود و در حوزة نظامی نیز امنیت و افزایش توان نظامی و همچنین عملیات‌های برون‌مرزی از شاخص‌های مهم و حیاتی محسوب می‌شود. اصولاً، اعتقاد بر این است که در این دو حوزه افرادی در مسند امور قرار بگیرند که دارای ویژگی‌های برجسته و خاصی باشند؛ زیرا در غیر این صورت با اتخاذ رویه‌های اشتباه و ناصواب ضررهای جبران‌ناپذیری به کشور یا دولت وارد می‌شود. برخی ویژگی‌ها مکمل محسوب می‌شوند و درصورتی‌که یکی بدون دیگری در فردی موجود باشد، زمینه‌های اشتباه محاسباتی و یا استراتژیکی فراهم می‌شود. به‌عنوان نمونه، دو ویژگی شجاعت و تدبیر را می‌توان نام برد که به‌صورت کلی مکمل یکدیگرند؛ زیرا شجاعت درصورتی‌که با تدبیر و دوراندیشی توأمان نباشد، می‌تواند زمینه‌های اتخاذ تصمیمات اشتباه تاکتیکی و استراتژیکی را فراهم کند. از سوی دیگر، چنانچه تدبیر بدون ویژگی شجاعت در نظر گرفته شود، ممکن است رهبران و یا نخبگان با وجود اینکه استراتژی‌ها و تاکتیک‌های مناسب را در یک برهه یا در یک خصوص تشخیص می‌دهند فاقد اراده و شجاعت کافی برای اتخاذ آن تصمیم باشند و در نتیجه با وجود اینکه به رویة نادرست خود آگاه‌اند، ممکن است این روند نامناسب را همچنان ادامه دهند. بنابراین، دو ویژگی شجاعت و تدبیر را به‌عنوان دو ویژگی مکمل می‌توان لازمه و ضرورت اساسی برای نخبگان و رهبران در حوزة نظامی و سیاسی در نظر گرفت.
جمهوری اسلامی ایران از زمان تأسیس خود در سال ۱۳۵۷ تاکنون توانسته است در دو حوزة سیاسی و نظامی قدرت خود را در منطقة غرب آسیا تحکیم کند. در این میان، نقش حضرت امام خمینی رحمه‌الله‌علیه به‌عنوان معمار و بنیان‌گذار انقلاب اسلامی، حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در جایگاه رهبری انقلاب و برخی از فرماندهان نظامی و شخصیت‌های سیاسی قابل ذکر است. بی‌تردید، جایگاه سردار سلیمانی در میان نخبگان جمهوری اسلامی در راستای تحکیم قدرت و نفوذ نظام مسئلة آشکار و بدیهی است. بر همین مبنا و با توجه به اینکه سردار سلیمانی معمار محور مقاومت در سال‌های اخیر شناخته می‌شود، در این نوشتار تلاش خواهد شد تا به بررسی دو ویژگی شجاعت و تدبیر در شخصیت سردار سلیمانی در دو حوزة نظامی و سیاسی پرداخته شود.
سردار سلیمانی، بیشتر به‌واسطة فعالیت‌های نظامی و عملیاتی در مناطق برون‌مرزی علیه رژیم صهیونیستی و آمریکا شناخته می‌شود. بنابراین، وجهه‌ی ایشان در بُعد داخلی و خارجی بیشتر با فعالیت‌های نظامی و نظامی‌گری شناخته می‌شود. بااینحال، فرمانده نظامی باید دارای قابلیتی باشد که طیف وسیعی از شهروندان یک جامعه یا چند ملت وی را به‌عنوان شخصیت مورد احترام در نظر بگیرند. از آنجایی که سردار سلیمانی، حتی میان برخی گروه‌های مخالف جمهوری اسلامی نیز دارای محبوبیت است و همچنین ملت‌های مسلمان منطقه که دارای روحیة آمریکاستیزی و ضدیت با رژیم صهیونیستی دارند، او را تکریم می‌کنند، می‌توان گفت ایشان دارای صفات و کاریزمای قابل توجهی بوده است. در این زمینه، ویژگی‌های مختلفی از ایشان می‌شود ذکر کرد، امّا بر اساس آنچه که پیش از این گفته شد، هدف این نوشتار بررسی دو ویژگی شجاعت و تدبیر ایشان در دو عرصة نظامی و سیاسی است. بنابراین، این دو ویژگی در ساحت شخصیتی سردار سلیمانی در حوزة نظامی مورد بررسی قرار می‌گیرد.
در خصوص شجاعت سردار سلیمانی در حوزة عملیات‌های نظامی و نظامی‌گری تقریباً اتفاق‌نظر بین‌المللی وجود دارد. حضور در خط مقدم مبارزه با تروریسم، آن هم داعش یکی از خشن‌ترین و افراط‌گرایانه‌ترین انواع آن، نشان‌دهندة شجاعت بی‌حدواندازة سردار سلیمانی در نبردهای میدانی بوده است. روزنامه هندو که پس از تایمز آو ایندیا و هندوستان تایمز سومین روزنامة بزرگ انگلیسی‌زبان در هندوستان مطرح است، این ویژگی سردار سلیمانی را مورد توجه و پوشش رسانه‌ای قرار داده است. این روزنامة انگلیسی‌زبان هندی، در مطلب سوم ژانویة ۲۰۲۰ خود، از سردار سلیمانی به‌عنوان یکی از شجاع‌ترین فرماندهان غرب آسیا نام برده است. این روزنامة هندی با اشاره به سابقة سردار سلیمانی در طول جنگ هشت‌سالة ایران و عراق می‌نویسد، شجاعت مثال‌زدنی او در همان اوّایل جوانی و جنگ ایران و عراق موجب توجه فرماندهان نظامی و مقامات بلندپایة ایران شد و همین شرایط موجب شد که او را به فرماندهی لشکر ۴۱ ثارالله منصوب کنند. این روزنامة هندی در ادامه اشاره می‌کند که سردار قاسم سلیمانی پس از جنگ ایران و عراق به‌دلیل درهم‌ریختگی تحولات غرب آسیا در چند جبهه هم‌زمان درگیر بود؛ از یک سو، در نبرد با سیاست‌های توسعه‌طلبانة آمریکا در غرب آسیا قرار داشت و از سوی دیگر، با جنایات رژیم صهیونیستی مقابله می‌کرد و بعد با خشن‌ترین و بی‌رحمانه‌ترین نوع تروریسم افراطی به نبرد پرداخت. این روزنامة هندی تفاوت بارز سردار سلیمانی با فرماندهان کلاسیک را حضور در میدان‌های عملیاتی می‌داند و معتقد است برخلاف فرماندهان کلاسیک که در ستادهای فرماندهی و از طریق استفاده از ابزارهای پیشرفتة تسلیحاتی واحدهای تحت امر خود را کنترل می‌کنند، سردار سلیمانی به‌صورت فیزیکی در خطوط مقدم نبرد حضور داشت و به‌صورت مستمر بین جغرافیای محور مقاومت در حرکت بود. مکان شهادت سردار سلیمانی می‌تواند تأییدی بر ادعاهای روزنامه هندی در نظر گرفته شود، زیرا سردار سلیمانی در کشوری هدف قرار گرفت و به شهادت رسید که آمریکایی‌ها به‌صورت گسترده حضور نظامی و اشراف اطلاعاتی داشته‌اند. این امر نشان می‌دهد که سردار سلیمانی همواره در مسیر تردد و عملیات دشمنان قرار داشته است.
ویژگی دیگر سردار سلیمانی در حوزة نظامی‌گری و عملیات‌های نظامی، تدبیر ایشان بود. مجموعه عملیات‌های تحت فرماندهی او و همچنین واحدهای مختلف گروه‌های مقاومت در منطقه با وجود موانع و چالش‌های متعدد از سوی آمریکا، رژیم صهیونیستی و تروریست‌ها، در مجموع موفقیت‌آمیز بوده است. روزنامة انگلیسی‌زبان هندو در این خصوص می‌نویسد، از اواخر دهة ۱۹۹۰ که سردار سلیمانی به فرماندهی سپاه قدس منصوب شد، این واحد عملیاتی به قابلیت‌های جدیدی رسید و در میدان‌های مختلف کفایت خود را نشان داد. روزنامة انگلیسی گاردین نیز، در مطلب سوم ژانویة ۲۰۲۰ خود، به خردورزی و تدبیر سردار سلیمانی در عملیات‌های نظامی اشاره کرده است. از دید این روزنامة انگلیسی، سردار سلیمانی با وجود اینکه کمتر کارشناسی پیش‌بینی می‌کرد که اسد بتواند در قدرت بماند، درحالی‌که هم‌زمان در جبهة مبارزه با آمریکا و رژیم صهیونیستی قرار داشت، توانست کلیدی‌ترین متحد منطقه‌ای ایران، یعنی دولت سوریه را از سقوط برهاند. پیروزی محور مقاومت بر تروریست‌های چندملیتی با وجود اینکه در مواقعی از نظر تجهیزات و نیرو پایین‌تر از تروریست‌ها و نیروهای حامی آنها قرار داشتند، نشان‌دهندة به‌کارگیری عقلانیت و خردورزی و همچنین تدبیر صحیح امور نظامی در منطقه بوده است.
در حوزة سیاست نیز شجاعت و تدبیر سردار سلیمانی موجب شد که هرگز وارد جناح‌بندی‌ها و بازی‌های سیاسی نشود، ولی در عین حال مواضع سیاسی خود را با شجاعت بیان می‌کرد. روزنامه‌های مختلف در پوشش شخصیت سردار سلیمانی اذعان کرده‌اند که ایشان مورد احترام همة جریان‌ها و جناح‌های سیاسی در ایران قرار داشته است. روزنامة انگلیسی گاردین نیز در این‌باره اشاره کرده است که سردار سلیمانی هرگز به‌دنبال نفوذ در سیاست و یا بهره‌برداری‌های سیاسی از جایگاه و موقعیت خود نبوده است و به همین دلیل به یکی از فرماندهان نظامی محبوب در ایران تبدیل شده است. مهم‌ترین نکته در خصوص سردار سلیمانی این است که حتی رسانه‌های ضدانقلاب نیز نتوانسته‌اند بر مواضع سیاسی و یا از منظر سیاسی ایشان را مورد چالش قرار دهند. این امر نشان می‌دهد که تا چه اندازه شهید سلیمانی در حوزة سیاست خردورزی، تعقل و تدبیر داشته است.
در مجموع و به‌صورت خلاصه می‌توان دو ویژگی شجاعت و تدبیر را در ساحت شخصیتی سردار سلیمانی در دو حوزة سیاسی و نظامی تشخیص داد. ایشان در حوزة نظامی با وجود اینکه در چندین جبهه به‌صورت هم‌زمان درگیر بود و گاهی نیز از نظر تجهیزات و نیرو جبهة متخاصم نسبت به محور مقاومت جایگاه برتری داشته است، بااینحال، در موارد متعددی سیاست‌های دشمنان توسط سپاه قدس و محور مقاومت با هدایت سردار سلیمانی به شکست انجامید. بزرگ‌ترین شکست دشمنان؛ حفظ بشار اسد در قدرت در سوریه با وجود مخالفت‌های گستردة جهانی و منطقه‌ای بود. علاوه‌براین، تقویت محور مقاومت در سطح منطقه‌ای و رساندن آن به سطوح مختلف توانایی‌های پیچیده و چندبُعدی و چندسطحی از دیگر دستاوردهای سردار سلیمانی در منطقه دانسته می‌شود.
سردار سلیمانی در حوزة سیاسی نیز با دوری از جناح‌بندی‌های مرسوم سیاسی خود را به‌صورت شخصیتی فراجناحی و فراحزبی مطرح کرد که هم‌زمان با شجاعت مواضع خود را نیز بیان می‌داشت. همین امر سبب شد که ایشان مورد احترام جریان‌های مختلف سیاسی در ایران قرار بگیرد. علاوه‌براین، ویژگی‌های منحصربه‌فرد سردار سلیمانی موجب شد برخلاف فرماندهان کلاسیک، ایشان در میان شهروندان عادی جامعة ایرانی نیز از هر طیف و جناح از محبوبیت خاصی برخوردار شود. سردار سلیمانی برای دوستداران و هوادارانش تنها فرماندهی مقتدر نظامی نبود، بلکه فرماندهی خردورز، مدبر و همچنین شخصیتی کاریزماتیک و مورد احترام شناخته می‌شود و از این منظر از صرف قهرمان نظامی فراتر رفته است.
